Η ΨΥΧΗ ΣΤΟ «ΕΠΙΧΕΙΡΕΙΝ»

Συγγραφέας: Έλενα Λύτρα
Πρώτη Δημοσίευση στο Βιβλίο ΕΠΙΧΕΙΡΗΜΑΤΙΚΗ ΗΘΙΚΗ ΚΑΙ ΔΕΟΝΤΟΛΟΓΙΑ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΤΗΣ ΕΤΑΙΡΙΚΗΣ ΔΙΑΚΥΒΕΡΝΗΣΗΣ, 4η ΕΚΔΟΣΗ 2021, ΕΚΔΟΣΕΙΣ "ΦΑΙΔΙΜΟΣ", Γιάννης Θανόπουλος, του τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων του Πανεπιστημίου Πειραιά

Στο κέντρο της επιχείρησης βρίσκεται ο Άν-θρωπος και αυτός – είτε ως πελάτης, εργαζόμενος, εργοδότης, επιχειρηματίας, ηγέτης- είναι πάνω από όλα Ψυχή.

Ο επιχειρηματικός κόσμος και η επιχειρηματική ηθική χρειάζεται να εστιάσει και στον ψυχισμό του ανθρώπου, για να συνεχίσει να διευρύνεται και να προοδεύει.

Ο γιατρός και ψυχοθεραπευτής Alexander Lowen¹ υποστηρίζει πως, η δραστηριότητα των ανθρώπων, που αγωνίζονται διαρκώς και καταλήγουν στο βωμό του κέρδους (χρήμα, φήμη, εξουσία) να θυσιάζουν το φυσικό περιβάλλον και να καταπατούν χωρίς συναίσθηση τα πανανθρώπινα δικαιώματα, πρόκειται για μια κατάσταση “τρέλας” της κουλτούρας και έναν ασυνείδητο καταναγκασμό του ανθρώπου να δουλεύει και να αποδίδει όλο και πιο πολύ². Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε τις λανθάνουσες ψυχικές δυνάμεις τόσο στην κουλτούρα, όσο και στην προσωπικότητα του ατόμου, που το προδιαθέτουν να προγραμματίσει τη συμπεριφορά του, ώστε να είναι αποτελεσματικό, δίχως όρια, στον κόσμο. Πόσο μάλλον όταν αυτές οι δυνάμεις επιδρούν λανθασμένα, προκαλώντας μεγάλα προβλήματα.

Κι αν οι παγκόσμιες καταστροφές και ανισορροπίες είναι μια αντανάκλαση της αυτοκαταστροφής και ψυχικής ανισορροπίας του ανθρώπου σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο; Σε αυτή την περίπτωση, ας συλλογιστούμε την ευθύνη του ανθρώπου και της σύγχρονης-μελλοντικής επιχείρησης και το πού αυτή χρειάζεται να εστιάσει. Μήπως η ανθρώπινη ψυχή και η θεραπεία της μπορούν να βοηθήσουν την εταιρική διακυβέρνηση και όχι μόνο;

Αν κανείς απορεί για τη σχέση που μπορεί να έχει η ψυχή με την επιχείρηση, ας αναλογισθούμε ότι η τελευταία είναι αποτέλεσμα-δημιούργημα ενός συνόλου ανθρώπων και πιστεύω ότι όποια δυσλειτουργία υπάρχει στον ανθρώπινο ψυχισμό, αυτή εκδηλώνεται -συνειδητά ή όχι- στις προθέσεις, αποφάσεις και τα έργα τους.

Ένας από τους καθηγητές του τμήματος Οργάνωσης και Διοίκησης Επιχειρήσεων, διδ. Ιωάννης Σώρρος, είχε πει κάποτε: “Είσαστε οι μελλοντικοί γιατροί των επιχειρήσεων.” Αφού τον ευχαριστήσω για τη φράση αυτή, αναρωτιέμαι “Πώς να είμαστε σε θέση να γίνουμε “γιατροί των επιχειρήσεων”, αν δεν καταπιαστούμε πρώτα ο καθένας μας ατομικά με το έργο και τη θεραπεία του ανθρώπου και της ψυχής που είμαστε;”

Ως Αν-θρωπός, που «άνω + θρώσκεις» (κοιτάς ψηλά), σε καλώ να αναρωτηθείς: το όραμα των επιχειρήσεων και των ανθρώπων (πού κοιτάμε;), τη βαθύτερη πρόθεση (γιατί κοιτάμε εκεί;), αν η «θρησκεία» της ανθρωπότητας είναι το κέρδος, το φαίνεσθαι της επίδοσης και του επιφανειακά ηθικού-καλού ανθρώπου/ “επιχειρείν” ή αν είναι ένα ανώτερο και βαθύτερο νόημα ανιδιοτελούς αγάπης, προσφοράς, ειρήνης και αυτοπραγμάτωσης. Ας σκεφτούμε, ποιο μέρος της ψυχής – η σκιά ή το φως- λαμβάνει τα ηνία των ενεργειών αυτών; Τελικά υπάρχει η επίγνωση για όλα αυτά; Ποιος μπορεί να είναι ο ρόλος της θεραπείας της Ψυχής για τον άνθρωπο και για τις επιχειρήσεις;

Ο Deepak Chopra στο βιβλίο του “η Ψυχή της Ηγεσίας” ³γράφει: “Πρέπει να έχεις επίγνωση της σκιάς σου, και τότε μπορείς να την εξουδετερώσεις ενσωματώνοντας το σκοτάδι μέσα στο φως. Όταν υπερβαίνεις την ανάγκη το καλό και το κακό, το φως και το σκοτάδι να πολεμούν το ένα το άλλο, η δύναμη της ψυχής είναι εντελώς δική σου. Αυτή είναι η δύναμη της ολότητας.”

Η εξωτερική ροπή στην παγκοσμιοποίηση πιστεύω πως καθρεφτίζει την επιτακτική ανάγκη για εσωτερική στροφή στην ενοποίηση και συμφιλίωση του ανθρώπου πρωτίστως με τον εαυτό του, τους άλλους και την ολότητα της ζωής και ότι η επιχειρηματική ηθική οφείλει να σχετισθεί θετικά με αυτή τη διαδρομή.

Η συνειδητοποίηση ότι η Ψυχή και η αξία της Πνευματικότητας βρίσκονται πάνω από τα συστήματα και τα αρχαία έθη, τις ανακυκλωμένες πεποιθήσεις και ενέργειες, μπορεί να φέρει ένα σημαντικό άλμα στην ανθρωπότητα, αν – ατομικά και συλλογικά, αναλάβουμε την ευθύνη αυτής.

Προτού φτάσουμε στον 16ο στόχο για την Παγκόσμια Ειρήνη στην Ατζέντα 2030, ας αναλογισθούμε μια φράση της Μητέρας Τερέζας: «Τι μπορείς να κάνεις για να προάγεις την παγκόσμια ειρήνη; Πήγαινε σπίτι και αγάπα την οικογένειά σου!» Ας κατανοήσουμε ότι η πρώτη “μικρή επιχείρηση” που καλούμαστε να πάρουμε θέση είναι η οικογένειά μας.

Η συμφιλίωση με τον “Οίκο” (την Ψυχή) μας έχει τη δύναμη. Ο δρόμος της Ψυχής μπορεί να οδηγήσει σε μια ολική μεταστροφή προς ένα αληθινότερο, καλύτερο και θετικότερο παρόν και μέλλον σε όλα τα επίπεδα της ζωής παγκοσμίως.